صدای فک؛ صدای ترکیدن فک دهان
فهرست مطالب
اگر مدت‌هاست که صدای ترکیدن فک را تجربه می‌کنید، به احتمال زیاد نسبت به این موضوع عادت کرده‌اید. بهتر است بدانید دلیل صدای فک در دهان، مشکلات مفصل فک (TMJ) یا عضلات اطراف آن است. شاید در ابتدا این مشکل عادی به نظر برسد اما در ادامه می‌تواند باعث ایجاد مشکلات مزمن شود که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم. این نکته را در نظر داشته باشید که در موارد کمی برای درمان این مشکل نیاز به جراحی فک می‌باشد.
صدای فک چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
اختلال در کارکرد مفصل گیجگاهی فکی که به آن اصطلاحا Temporomandibular Joint می‌گویند، ایجاد می‌شود. این مفصل، فک پایین را به جمجمه متصل کرده و حرکاتی فکی مثل جویدن، صحبت کردن، و خمیازه کشیدن را ایجاد می‌کند.
طبق گزارشات بیماران در رابطه با این ناهنجاری؛ صداهای ایجاد شده در فک نمونه‌های مختلفی دارد. این صداها ممکن است به شکل کلیک، ترکیدن، یا ساییدن باشد، به این نکته دقت داشته باشید که این صداها در صورتی که ادامه دار و در طولانی مدت تجربه آن را دارید مشکل ساز است، در غیراینصورت جای نگرانی وجود ندارد.
چه عواملی باعث ایجاد صدای فک می‌شوند؟
در ادامه مواردی شایع را مورد بررسی قرار می‌دهیم که سبب ایجاد ناهنجاری کلیک و صدا دادن فک می‌شوند:
- عوامل شایع: جابجایی دیسک مفصل، آرتروز، فشار عضلانی (استرس)، یا عادات نادرست مثل دندان‌قروچه.
- عواملی با احتمال پایین: آسیب تروماتیک (تصادف، یا نزاع و درگیری فیزیکی)، ناهنجاری‌های مادرزادی فک.
برای هر یک از حالت‌های محتمل ایجاد ناهنجاری صدای ترکیدن فک راهکارها و درمان‌های متفاوتی وجود دارد که بهتر است به تشخیص پزشک متخصص فک و صورت سپرده شود. توصیه می‌شود زمانی که احساس کردید این صداها با درد غیرمعمولی همراه است به پزشک مراجعه کنید.
صدای ترکیدن فک با چه احتمالی به کدام مشکل مربوط است؟
اگر کمی مشکل جدی‌تر از حالت عادی باشد و صدای فک دهان با درد همراه باشد، ممکن است موارد زیر محتمل باشد:
| علت | توضیح | شیوع |
| جابجایی دیسک | دیسک مفصل از جای خود خارج می‌شود | 40% |
| دندان‌قروچه | فشار روی عضلات فک | 20-30% |
| آرتروز | فرسایش مفصل | 10% در سنین بالا |
اطلاعات و آمارها از منابع زیر جمع آوری شده است:
چه علائمی را بهتر است جدی بگیریم؟
صدای فک دهان اگر بدون علائم باشد، معمولا بی‌خطر است. اما طبق National Institute of Dental and Craniofacial Research (NIDCR)، علائم زیر نیاز به بررسی تخصصی دارند (NIDCR):
- درد در فک، گوش، یا صورت هنگام جویدن یا باز کردن دهان.
- قفل شدن فک، محدودیت در باز یا بسته کردن دهان.
- سردرد یا میگرن مرتبط با فشار فک.
- تورم یا حساسیت در اطراف مفصل فک.
زمانی که به پزشک متخصص فک و دهان مراجعه می‌کنید، ابتدا معاینه و تصویربرداری انجام می‌شود. در مرحله بعد با صلاح دید پزشک ممکن است سی تی اسکن نیز در دستور کار قرار بگیرد تا علت دقیق درد مشخص شود.
روش‌های درمان صدای فک
روش‌های درمانی ناهنجاری صدای ترکیدن فک به طور رایج سه روش قابل انجام است. این سه روش شامل موارد زیر هستند:
- درمان غیر جراحی (دارویی و …)
- روش‌های تزریقی
- جراحی
هر یک از این موارد وابسته به میزان و شدت درد و همچنین عواملی که باعث ایجاد آن شده‌اند را در ادامه توضیح می‌دهیم.
درمان غیر جراحی صدای فک
طبق آمارهای PubMed، 70% بیماران با روش غیر جراحی مشکلاتشان برطرف می‌شود. اما این روش درمانی چگونه است؟ استفاده از ابزارها و توصیه‌های زیر اصلی‌ترین شیوه‌های درمان تلقی می‌شود:
- اسپلینت یا نایت‌گارد: فشار ناشی از دندان‌قروچه را تا حدود بسیار زیادی کاهش می‌دهد
- فیزیوتراپی: تمریناتی برای تقویت عضلات فک
- مدیریت استرس: معمولا در این روش به بیمار توصیه می‌شود تا به روانپزشک مراجعه کند تا فشارهای روانی را کاهش دهد.
درمان تزریقی
از جمله رایج ترین موادی که باعث رفع این مشکل می‌َشود، بوتاکس هست که اسپاسم (گرفتگی) عضلانی را 20% کاهش می‌دهد.
جراحی برای رفع مشکلات صدای فک
در نهایت با توجه به شدت درد ناشی از ناهنجاری فک که باعث صدای فک می‌شود و بر اساس توصیه پزشک جراحی می‌تواند راه حل آخر و نهایی باشد. اما چه مواردی باعث می‌شوند تا پزشک تصمیم به عمل جراحی بگیرد؟ عواملی مثل جابجایی دیسک، آرتروز مواردی هستند که جراحی می‌تواند راه درست درمان آن‌ها باشد. جراحی‌هایی که برای این مشکلات در نظر گرفته می‌شود، جراحی آرتروسکوپی و یا بازسازی فک است.
اگر درد ناشی از فک به دلیل ناهنجاری در مفصل گیجگاهی فک (TMJ) باشد، اصطلاحا به روش درمان TMD می‌گویند.
نکات مراقبت شخصی برای کاهش صدای فک
اگر چنانچه در شرایط خاصی هستید و در حال حاضر دسترسی به پزشک متخصص ندارید موارد زیر را در نظر بگیرید و درد ناشی از صدای فک را کمتر کنید.
| نکته | توضیح |
| اجتناب از غذاهای سفت | کاهش فشار روی مفصل فک |
| کنترل استرس | کاهش دندان‌قروچه با مدیتیشن |
| تمرینات فک | تقویت عضلات با راهنمایی متخصص |
| مراجعه منظم | پیگیری برای جلوگیری از عوارض |
سؤالات متداول درباره صدای تق تق فک
برای کمک به شما، به برخی سؤالات رایج پاسخ می‌دهیم:
- آیا صدای فک همیشه خطرناک است؟ خیر، اگر بدون درد باشد، معمولاً بی‌خطر است.
- درمان صدای فک چقدر طول می‌کشد؟ درمان غیرجراحی 1-6 ماه و جراحی تا 12 ماه.
- هزینه درمان چقدر است؟ بسته به روش درمان متفاوت است، از طریق مشاوره آنلاین با دکتر شهاب الدین عزیزی متخصص فک، صورت و دهان می‌توانید از هزینه‌ها دقیق آگاه شوید.
درمان صدای کلیلک یا تق تق فک در کلینیک دکتر شهاب عزیزی
اگر مدت‌هاست از درد فک و صدای تق تق فک در زمان غذا خوردن یا صحبت آزار می‌بینید، با مراجعه به کلینیک دکتر عزیزی و از طریق معاینه توسط خود ایشان این مشکل را برای همیشه برطرف کنید. در اینجا روش‌های رفع مشکل صدای ترکیدن فک را توضیح دادیم، اما توصیه می‌شود صلاح دید پزشک را در اولویت اول خود برای درمان صدای فک دهان قرار دهید. برای دریافت مشاوره آنلاین و یا نوبت معاینه حضوری با ما در ارتباط باشید.