جراحی ارتوگناتیک یا ارتوسرجری

واژه ارتوگناتیک از دو بخش “ارتو” به معنای اصلاح و “گناتیک” به معنای قسمت‌های مربوط به فک است. در واقع اصلاح ساختار و عملکرد فک شامل فک بالا (ماگزیلا) و پایین (مندیبل) اصلی‌ترین نقش این نوع جراحی است. وابسته به نوع ناهنجاری افراد ممکن است همزمان هر دو فک عمل شود و یا هر کدام به صورت جداگانه.

موارد زیر فرآیندهایی است که ممکن است در این نوع جراحی انجام شود:

• برش بخشی از فک
• جابجایی استخوان‌ها
• بازسازی استخوان
• تعویض مفصل
• قرار دادن بریس مفصلی (نگهدارنده)
• تغییر در اندازه فک (زیبایی)

تشخیص هر یک از جراحی‌های اصلاحی فک با تشخیص دکتر شهاب عزیزی در طرح درمان بیمار اعمال می‌شود.

از نام ارتوسرجری زمانی استفاده می‌شود که پیش از جراحی در طرح درمان بیمار ارتودنسی وجود داشته باشد. این نوع عمل‌ها در دسته جراحی‌های ارتوپدی برای ایجاد اصلاحات اسکلتی، عضلانی قرار می‌گیرند.

اصلی‌ترین دلایل انجام جراحی ارتوسرجری

مواردی که در قسمت پایین مشاهده می‌کنید از اصلی‌ترین دلایل انجام عمل جراحی ارتوسرجری است که برخی برای تغییرات عملکردی و برخی دیگر برای زیبایی است.

• شکستگی اصلاح ناپذیر استخوان‌ها
• آسیب مفصلی (آرتروز)
• اختلالات اسکولیوتیک (خمیدگی یا ناترازی استخوان‌ها یا مفاصل)
• عفونت استخوانی مفصلی
• تومور استخوانی
• آسیب‌های ناشی از تصادفات یا ضربه
• نقص مادرزادی

به طور مثال برای شکستگی‌هایی که با راهکارهای ساده درمان نمی‌شوند و نیاز به بازسازی استخوان دارند بهتر از این روش استفاده کرد. در برخی از بیماران که روش‌های غیر جراحی درمان پایداری وجود ندارد و بیمار با دردهای مزمن دست و پنجه نرم می‌کند، پزشک معالج تصمیم به درمان از طریق جراحی ارتوگناتیک می‌گیرد.

مراحل جراحی فک دیبا مرادخانی

دیبا مراد خانی 29 ساله با مشکل ساختاری فک

• نوع ناهنجاری: عدم تقارن فک ارثی
• نوع درمان: جراحی اصلاحی

مراحل جراحی فک به صورت انجام شده است:

• ایجاد طرح درمان متناسب با مشکل فکی
• ارتودنسی
• عمل جراحی ارتوگناتیک (اصلاح چانه)
• مراقبت‌های ویژه بعد از عمل

مراحل جراحی در بیمارانی که به صورت ارثی مشکلات فک دارند ممکن است شامل برش یا پیوند استخوان فک باشد.

انواع جراحی ارتوگناتیگ از نظر نواحی مورد اصلاح

از نظر بخش‌های مورد اصلاح انواع جراحی ارتوگناتیک به صورت زیر است:

1. ارتوگناتیک فک پایین
2. ارتوگناتیک فک بالا
3. ارتوگناتیک همزمان فک بالا و پایین

اصلاح ساختار مانند برش و حذف بخشی از فک و یا تعویض مفاصل ممکن است در یک فک (بالا یا پایین) و یا به صورت همزمان در هر دو فک انجام شود.

انواع شیوه جراحی ارتوگناتیگ

در مجموع 3 روش برای انجام جراحی ارتوگناتیک وجود دارد:

1. عمل لفورت
   1. Lefort I
   2. Lefort II
   3. Lefort III
2. عمل فک بالا
   1. Vertical Ramus Osteotomy (VRO)
   2. Sagittal Split Ramus Osteotomy (SSRO)
3. جراحی ترکیبی

روند جراحی

روند و زمان بندی انجام عمل جراحی ارتوگناتیک در کلینیک دکتر شهاب الدین عزیزی به صورت زیر است:

• معاینه بیمار توسط پزشک
• تشخیص و برنامه ریزی طرح درمان
• فرآیند ارتودنسی در صورت نیاز
• آماده سازی پیش از جراحی
• جراحی
• مراقبت ویژه بعد از عمل در کلینیک
• مشاهده و نظارت بر نتایج جراحی

با توجه به شدت درد و میزان ناهنجاری در بیماران و طرح درمان آن‌ها ممکن است این فرآیند 2 تا 18 ماه زمان نیاز داشته باشد.

کدام ناهنجاری دندانی با جراحی ارتوسرجری درمان می‌شوند؟

5 حالت متداول در بهم ریختگی دندان‌ها وجود دارد که با عمل ارتوسرجری درمان می‌شوند:

• شلوغی و روی هم قرار گرفتن دندان‌ها
• فاصله بین دندان‌ها
• ناهمپوشانی دندانی (کراس بایت)
• پس روی دندان‌ها (اوربایت)
• پیشروی به جلو دندان (اورجت)

در ابتدا به وسیله ارتودنسی آماده سازی شروع می‌شود و سپس جراحی صورت می‌گیرد.

سوالات متداول

ناهماهنگی‌ فکی و دندانی که با عمل جراحی ارتوگناتیک فک درمان میشه؟

در این روش جراحی، ناهماهنگی فک و دهان که شامل موارد زیر:

• اختلال در رشد
• جلو آمدگی یا عقب رفتگی در هر یک فک‌های بالا یا پایین
• ناترازی دندانی (ساییدگی دندان‌ها)

به صورت پایدار درمان می‌شوند.

جراحی ارتوگناتیک چه نتایجی دارد؟

عموما انواع جراحی‌های مربوط به فک برای رفع مشکلات عملکردی یا برای زیبایی انجام می‌شوند. ناهنجاری‌های عملکردی مانند ناترازی در جویدن، صحبت کردن و ساییدگی دندان هستند. در واقع جراحی فک به شیوه‌های متعددی انجام می‌شود که پیشرفته‌ترین آن‌ها جراحی ارتوگناتیک است، که درمان پایدار این ناهنجاری‌ها است.