پروتز پیش ساخته در شکستگی‌های دوطرفه مفصل فک
فهرست مطالب
شکستگی‌های دوطرفه در ناحیه کندیل یا ساب‌کندیل فک پایین از اسیب‌های ناشی از تصادف و ترومایی صورت محسوب می‌شود. بازسازی ناحیه اسیب دیده نه تنها بر زیبایی چهره تاثیر دارد، بلکه تعیین‌کننده عملکرد جویدن و وضعیت تراز دندان‌ها یعنی همان اکلوژن برای بیمار است.
با توجه به حساسیت بالا در بازگرداندن ارتفاع و تقارن فک، اتکا صرف به روش‌های سنتی جراحی با پلاک‌های استاندارد دیگر به عنوان بهترین انتخاب محسوب نمی‌شود.
استفاده از پروتز پیش ساخته برای درمان شکستگی دو طرفه فک، بر پایه نیاز اغلب مراجعه کنندگان در زمان عمل فک طراحی می‌شوند که به ان‌ها ایمپلنت پیش ساخته نیز می‌گویند.
چرا در شکستگی دوطرفه فک از پروتز اماده استفاده می‌کنند؟
در شکستگی‌های دوطرفه به دلیل از دست رفتن نقاط ثابت فک، جابجایی شدید و متغیر قطعات شکسته شایع است. بدون بازسازی دقیق موقعیت سه‌بعدی قطعات، عوارض احتمال دارد برای فرد به وجود اید:
- مال اکلوژن: عدم تطابق صحیح دندان‌ها پس از بهبودی، شایع‌ترین عارضه است که منجر به مشکلات غذاخوردن، جویدن و نیاز به درمان‌های ارتودنسی یا جراحی‌های بعدی می‌شود.
- کوتاهی ارتفاع فک: این وضعیت، علاوه بر تاثیر منفی بر زیبایی، به اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) و دردهای مزمن منجر می‌شود.
- عدم تقارن صورت: که تاثیر روانی و زیبایی قابل توجهی بر کیفیت زندگی بیمار می‌گذارد.
در نهایت از این پروتز های پیش ساخته در جراحی تعویض مفصل فک در شکستگی دو طرفه مفصل استفاده می‌شود.
چرا روش‌های قدیمی دیگر جوابگو نیست؟
پلاک‌های تیتانیومی استاندارد باید توسط جراح در اتاق عمل و با تکیه بر تجربه دستی تنظیم شوند. این روند، در شکستگی‌های پیچیده دوطرفه، دقت کافی برای بازگرداندن اناتومی اولیه را فراهم نمی‌کند و ریسک خطا را به شدت افزایش می‌دهد.
PSI یا همان پروتز پیش ساخته دقیقا چیست؟
پروتزهای پیش‌ساخته صفحاتی از جنس تیتانیوم یا PEEK هستند که برخلاف پلاک‌های استاندارد، برای یک بیمار و یک نوع شکستگی خاص، با مهندسی کامپیوتری طراحی می‌شوند.
| مراحل PSI و VSP | شرح تخصصی | LSI های مرتبط |
| مرحله ۱: تصویربرداری و اسکن | تهیه تصاویر سه‌بعدی با کیفیت بالا از ناحیه فک (CT Scan/CBCT) برای مدل‌سازی دیجیتال. | توموگرافی کامپیوتری، CBCT فک، مدل سه‌بعدی جمجمه |
| مرحله ۲: برنامه‌ریزی مجازی (VSP) | جراح با استفاده از نرم‌افزارهای تخصصی، جابجایی قطعات شکسته را در محیط مجازی اصلاح کرده و فک را به موقعیت ایده‌ال (بر اساس تراز دندان‌ها و تقارن صورت) بازمی‌گرداند. | Virtual Surgical Planning، شبیه‌سازی جراحی، اصلاح اکلوژن دیجیتال |
| مرحله ۳: طراحی CAD/CAM | پروتز اختصاصی (PSI) و ابزارهای راهنمای جراحی (Surgical Guides) بر اساس طرح نهایی VSP و با دقت میلی‌متری توسط کامپیوتر طراحی می‌شوند. | طراحی به کمک کامپیوتر (CAD)، ساخت به کمک کامپیوتر (CAM)، تیتانیوم گرید پزشکی |
| مرحله ۴: تولید با پرینت سه‌بعدی | ساخت نهایی پروتز از مواد زیست‌سازگار (اغلب تیتانیوم) با استفاده از فناوری‌های نوین تولید افزایشی. | پرینت سه‌بعدی پزشکی، تولید افزایشی، PEEK |
مزایای استفاده از پروتزهای پیش‌ساخته در شکستگی دوطرفه فک
انتخاب پروتز پیش‌ساخته در شکستگی‌های دوطرفه یک امتیاز اختیاری نیست، بلکه یک روند استاندارد درمانی است که مستقیما بر نتایج بلندمدت تاثیر می‌گذارد.
مزایای اصلی PSI در برابر پلاک‌های استاندارد
- از نظر آناتومیک: پروتز دقیقا همان اناتومی از دست رفته را بازسازی می‌کند، این امر به بازگشت کامل تراز و ارتفاع فک و تقارن صورت منجر می‌شود که با هیچ روش دستی در اتاق عمل قابل مقایسه نیست.
- کاهش زمان بیهوشی: پروتز نیازی به خم کردن، تطبیق یا اندازه‌گیری مجدد در حین جراحی ندارد. این موضوع به طور مستقیم زمان جراحی را کاهش داده و ریسک‌های مرتبط با بیهوشی طولانی‌مدت را برای بیمار به حداقل می‌رساند.
- بهبود نتایج اکلوژن: به دلیل طراحی بر اساس اکلوژن ایده‌ال در VSP، احتمال بروز مال اکلوژن به شدت کاهش می‌یابد و نیاز به جراحی‌های ترمیمی مجدد از بین می‌رود.
- تثبیت قوی‌تر و پایدارتر: طراحی اختصاصی باعث می‌شود توزیع نیروی فشاری روی پروتز بهینه‌تر باشد که پایداری بلندمدت شکستگی را تضمین می‌کند و از شکست درمان جلوگیری می‌کند.
روند جراحی و دوره بهبودی
اطلاع از مراحل درمانی یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های بیماران و خانواده‌های آن‌ها است.
مراحل جراحی با پروتز پیش ساخته برای مفصل فک
جراح با استفاده از طرح درمانی که از پیش آماده کرده همراه با پروتز ساخته شده‌اند، قطعات فک را دقیقا در موقعیت خود قرار داده و پروتز را نصب می‌کند. این روند، اجرای جراحی را بسیار سریع‌تر، کنترل‌شده‌تر انجام می‌دهد.
دوره بهبودی و بازگشت به وضعیت عادی
به دلیل تثبیت قوی پروتز آماده در شکستگی دو طرفه فک، روند بهبودی مفصل فک معمولا قابل پیش‌بینی‌تر است.
| دوره زمانی | اقدامات کلیدی و مراقبت‌ها |
| ۷۲ ساعت اول | مدیریت درد با دارو، استفاده از کیسه یخ (طبق دستورالعمل جراح)، رژیم غذایی کاملا مایع و سرد. |
| هفته اول تا دوم | رژیم غذایی نرم شده، شروع ارام و کنترل شده باز کردن دهان (فیزیوتراپی فک) برای جلوگیری از خشکی مفصل. |
| هفته چهارم | بازگشت تدریجی به فعالیت‌های عادی و غذاهای جویدنی سبک. مانیتورینگ اکلوژن توسط جراح. |
| سه تا شش ماه | بازگشت کامل عملکرد جویدن و فعالیت فک. بررسی نهایی وضعیت تثبیت پروتز. |
اهمیت فیزیوتراپی و حرکات کنترل شده فک برای جلوگیری از انکیلوز یعنی خشکی و جوش خوردن مفصل فک در دوره نقاهت ضروری محسوب می‌شود و باید تحت نظارت متخصص انجام گیرد.
چالش‌های استفاده از پروتز پیش ساخته برای شکستگی دوطرفه فک
در یک محتوای تخصصی و معتبر، باید به چالش‌ها نیز اشاره کرد تا اعتماد کاربر جلب شود.
هزینه اولیه و اقتصادی
هزینه پروتزهای پیش‌ساخته به دلیل مراحل طراحی مهندسی (VSP) و ساخت با مواد گران قیمت مثل تیتانیوم خالص طبیعتا از پلاک‌های استاندارد بالاتر است.
اگر چه هزینه اولیه بیشتر است اما کاهش چشمگیر ریسک جراحی‌های ترمیمی که ممکن است در ادامه نیاز به انجام آن باشد، کاهش روزهای بستری و کاهش زمان اتاق عمل، این روش را در نهایت از نظر اقتصادی به گزینه‌ای به‌صرفه‌تر تبدیل می‌کند.
زمان‌بندی ساخت
روند ساخت پروتز زمان‌بر است که معمولا چند هفته طول می‌کشد بنابراین، این روش برای اسیب‌هایی که باید در شرایط اورژانسی شدید و بدون تاخیر عمل شوند، مناسب نیست.
جراح متخصص با ارزیابی شرایط بالینی، بهترین زمان را برای مداخله با PSI مشخص خواهد کرد.
سوالات شما در مورد پروتز پیش ساخته برای درمان شکستگی دو طرفه فک
در ادامه سوالاتی را بررسی می‌کنیم که دغدغه بیمارانی است که می‌خواهند شکستگی دو طرفه مفصل فک خود را درمان کنند.
آیا پروتز پیش‌ساخته دائمی است و باید برداشته شود؟
پروتزهای تیتانیومی و PEEK کاملا زیست‌سازگار هستند و به صورت دائمی در بدن باقی می‌مانند. مگر در صورت بروز عفونت یا نیاز به جراحی‌های دیگر، نیازی به خارج کردن ان‌ها نیست.
جراحی با پروتز آماده چقدر طول می‌کشد؟
به دلیل برنامه‌ریزی قبلی، زمان جراحی برای شکستگی‌های دوطرفه با استفاده از PSI معمولا به طرز چشمگیری کوتاه‌تر از روش‌های سنتی است و این یک مزیت بزرگ محسوب می‌شود.
چه کسی در درمان شکستگی دو طرفه مفصل فک خود از این پروتزها استفاده کند؟
بیمارانی که دچار شکستگی‌های پیچیده، دوطرفه و جابجا شده مفصل فک هستند و نیاز به بازگشت دقیق اکلوژن و تقارن دارند، بهترین افراد محسوب می‌شوند. تشخیص نهایی توسط متخصص جراحی فک و صورت با تجربه در VSP انجام می‌گیرد.
چطور از پروتز پیش ساخته در شکستگی دو طرفه مفصل فک استفاده می‌کنند؟
استفاده از پروتزهای پیش‌ساخته برای آسیب‌های دوطرفه مفصل فک مثل خرد شدن برخی از استخوان‌ها برای بیمارانی که با چالش شکستگی‌های دوطرفه مفصل فک مواجه هستند، در نظر گرفته می‌شود.
انتخاب یک جراح فک و صورت با تسلط کامل بر تکنیک‌های Virtual Surgical Planning (VSP) و تجربه فراوان در کار با پروتز پیش ساخته، مثل دکتر شهاب الدین عزیزی که به عنوان بهترین جراح فک و صورت در ایران شناخته می‌شود، مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده در نتیجه نهایی است.
برای دریافت مشاوره تخصصی در مورد مزایای درمان با پروتزهای پیش‌ساخته، می‌توانید با کلینیک دکتر شهاب الدین عزیزی تماس بگیرید و نوبت رزرو کنید.