انواع مشکلات مفصل فکی (TMJ)
فهرست مطالب
دردی که از نزدیکی گوش شروع می‌شود و تا شقیقه‌ها کشیده می‌شود، احساس خستگی همیشگی در صورت وقتی چیزی می‌جوید، یا صدایی که هر بار دهانتان را باز می‌کنید، می‌توانند انواعی از مشکلات مفصل فکی یا همان مفصل گیجگاهی فک (TMJ) باشند. افراد زیادی با اختلال مفصل گیجگاهی فکی یا TMJ درگیر هستند؛ راهکارهای درمانی برای این عارضه‌ها متفاوت‌اند، مهم‌ترین بخش درمان تشخیص است که می‌بایست توسط پزشک صورت بگیرد.
این مفصل پیچیده مثل یک لولا کار می‌کند و به شما اجازه می‌دهد حرف بزنید، غذا بجوید، خمیازه بکشید. اما وقتی این مفصل به مشکل می‌خورد، مجموعه ای از نشانه‌ها که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم شروع به ظاهر شدن می‌کنند.
در ادامه می‌خواهیم عمیق‌تر برویم و انواع ناهنجاری‌های مفصل فکی را بررسی کنیم، بگوییم چرا این اتفاق می‌افتد، چطور تشخیص داده می‌شود و چه درمان‌های جدیدی برای آن وجود دارد. این درمان‌ها گاهی با جراحی فک انجام می‌شوند، گاهی با روش‌هایی غیر از عمل جراحی که در ادامه به صورت کامل و شفاف آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
ریشه اصلی مشکلات مفصل فک
قبل از اینکه سراغ انواع مشکلات برویم، باید بفهمیم چه چیزهایی این مفصل حساس را آسیب‌پذیر می‌کنند. اختلال TMJ معمولا یک دلیل ساده ندارد، اغلب ترکیبی از عوامل مکانیکی، عادت‌های روزمره و حتی مسائل روانی است.
- دندان قروچه
- استرس و اضطراب
- تروما یا ضربه
- عارضه ساختاری
- عادات ناهنجار
در ادامه هر یک از این عوامل ایجاد ناهنجاری و مشکل در مفصل گیجگاهی فکی را توضیح می‌دهیم.
دندان قروچه
اصطلاحا به آن Bruxism می‌گویند، دشمن اصلی فک است، که به صورت دندان قروچه یا فشردن دندان‌ها، علی الخصوص در زمان خواب است، این فشار مداوم و ناخواسته، عضلات جونده را خسته می‌کند و آسیب جدی به دیسک و مفصل وارد می‌کند.
استرس و تنش ناشی از اضطراب
استرس به صورت غیر مستقیم و نامشهود با درد فک ارتباط دارد و می‌تواند عضله‌های بخش‌هایی از صورت و فک را سفت کند. انقباض در حالتی که از آن صحبت کردیم در طولانی مدت و به صورت مزمن می‌تواند باعث فرسایش مفصل فکی شود که اتفاقا شایع‌ترین نمونه این اختلالات است.
ضربه و آسیب‌های فیزیکی (تروما)
تصادف، حوادثی که در ورزش ممکن است اتفاق بیافتد و یا برخورد اشیا با صورت هر کدام دلایلی هستند که باعث می‌شوند آسیب ساختاری به این قسمت وارد شود. دقت داشته باشید آناتومی این مفصل بسیار ظریف و حساس است، بنابراین هر تغییر کوچک می‌تواند کارکرد آن را از حالت طبیعی و عادی خارج کند و نیز می‌تواند دیسک را جابجا کند.
ناهنجاری‌های ساختاری و بایت (Malocclusion)
انواع مشکلات بایت (نادرست قرار گرفتن وضعیت فک و دندان‌ها بر روی هم) رفته رفته سبب می‌شود مفصل فکی نیز فرسوده شود. زمانی که دندان‌ها جفت نشوند دیسک فک را از مدار اصلی نوسان خود خارج می‌کند و ساییدگی را ایجاد می‌کند.
عادت‌های دهانی غیر طبیعی
جویدن مداوم آدامس، جویدن ناخن، استفاده از دندان‌ها مثل ابزار، یا نگه داشتن گوشی بین شانه و گوش، همه می‌توانند فشار نامتعادل و مضری به مفصل وارد کنند.
انواع ناهنجاری مفصل فکی (3 دسته بندی محتمل)
مشکلات مفصل فکی یک اصطلاح کلی است، تشخیص نقطه شروع درمان اساسی و پایدار است که توسط دکتر شهاب الدین عزیزی انجام می‌شود.
این تقسیم بندی شامل سه گروه می‌شود که در ادامه مشاهده می‌کنید:
مشکل عضلات اطراف فک
اختلالات عضلانی مایوفیشیال، این شایع‌ترین نوع عارضه برای این ناحیه است و اغلب خیلی ساده درمان می‌شود.
وقتی ساختار مفصل مثل استخوان و دیسک سالم هستند، اما عضلاتی که فک را حرکت می‌دهند مثل ماستر و تمپورالیس دچار اسپاسم، گرفتگی و خستگی دائمی شده‌اند اتفاق می‌افتد.
اصلی ترین نشانه این نوع؛ درد در گونه‌ها، شقیقه‌ها و کنار گوش است. سردرد، حساسیت زیاد عضلات به فشار و دندان قروچه و استرس.
اختلالات داخلی مفصل
معمولا بین دو استخوان مفصل، یک دیسک کوچک غضروفی مثل بالشتک وجود دارد که حرکت را نرم می‌کند، در این حالت، دیسک از جای خودش خارج شده یا در رفتگی دیسک مفصل فک اتفاق افتاده
در این حالت نشانه‌هایی مثل در رفتگی دیسک موقع باز کردن دهان در رفتگی بدون جا افتادن، دیسک جلو رفته و مانع باز شدن کامل دهان می‌شود.
مشکل ساختاری مفصل فکی
مشکل در ساختار مفصل فک که نمونه آن بیماری‌های دژنراتیو و التهابی هستند، این به تخریب ساختار سخت مفصل یا استخوان‌ها اشاره دارد.
در صورتی که این مشکل در شما وجود داشته باشد سطوح استخوانی مفصل ساییده، تخریب یا ملتهب می‌شوند آرتروز مفصل فک شناخته شده‌ترین نوع دژنراتیو است.
در ادامه غضروف ساییده شده و استخوان‌ها روی هم کشیده می‌شوند، معمولا در سنین بالا یا بعد از آسیب طولانی دیسک آرتریت روماتوئید سیستم خود ایمنی مفاصل بدن،TMJ را مورد حمله قرار می‌دهد و باعث التهاب و تخریب می‌شود.
نشانه‌های مشکلات مفصل فکی که باید جدی بگیرید
علائم TMJ تشابه زیادی با عارضه‌های دیگر دارد و با مشکلات دیگر اشتباه گرفته می‌شوند، درد در ناحیه مفصل (جلوی گوش)، عضلات جونده، یا دردی که به صورت، گردن و شانه‌ها می‌رسد.
درد فک در زمان جویدن، حرف زدن طولانی یا خمیازه، قفل شدن فک (باز یا بسته) یا نتوانستن باز کردن کامل دهان، احساس کیپ شدن گوش، و گاهی وز وز گوش و درد فک، سردردهای تکراری، به ویژه در شقیقه‌ها، که اغلب با میگرن اشتباه می‌شود، همگی از نشانه‌های محتمل این عارضه هستند.
درمان تخصصی مشکل مفصل گیجگاهی فکی
اولین و آسان‌ترین روش درمان نایت گارد یا اسپلینت است، وسیله‌ای که دندانپزشک می‌سازد، بهترین ابزار برای جلوگیری از دندان قروچه. این وسیله از ساییدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند و عضلات را استراحت می‌دهد، فشار را از مفصل برمی‌دارد. درمان ناهنجاری در حوزه خدمات تخصصی فک می‌باشد، برای دریافت اطلاعات بیشتر به این صفحه مراجعه کنید.
فیزیوتراپی مفصل فک
فیزیوتراپیست با روش‌های دستی، اولتراسوند و آموزش ورزش، حرکت و سبب کاهش درد می‌شود.
دارو درمانی
استفاده موقتی از داروهای ضدالتهاب مثل ایبوپروفن یا شل‌کننده عضلانی می‌تواند در این زمان مناسب باشد، دقت داشته باشید که این موارد حتما باید به تشخیص پزشک باشد.
درمان TMJ با بوتاکس
تزریق بوتاکس از طریق سم بوتولینوم روش جدیدی برای موارد شدید دندان قروچه و درد عضلانی است، با فلج موقت عضلات جونده، قدرت انقباض کم می‌شود و مفصل فرصت ترمیم پیدا می‌کند.
روش جراحی برای درمان عارضه مفصل فکی
در صورتی که درمان غیر جراحی مشکل را به صورت کامل رفع ننمود، پزشک تصمیم می‌گیرد با شست و شو و یا جراحی تعویض مفصل فکی با پروتز این ناهنجاری را به صورت همیشگی برطرف کند. برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد این جراحی می‌توانید به صفحه مربوط به آن مراجعه کنید.
انواع مشکلات مفصل گیجگاهی فکی کدامند؟
مشکلات مفصل فکی (TMJ) شامل موارد زیادی هست، از گرفتگی ساده عضلانی به خاطر استرس تا ناهنجاری پیچیده در دیسک یا استخوان، فهمیدن اینکه دردتان به کدام گروه تعلق دارد (عضلانی، دیسک یا استخوانی) اولین و مهم‌ترین قسمت فرآیند درمان است.
درد فک، سردردهای دائمی و صدای مفصل، نشانه‌هایی هستند که بدن برای نمایش ناهنجاری به شما نشان می‌دهد. نادیده گرفتنشان می‌تواند درد را مزمن کند و آسیب‌های غیرقابل برگشت به مفصل بزند. برای دریافت نوبت جهت درمان مشکلات مفصل TMJ می‌توانید از طریق نوبت دهی آنلاین و یا تماس با تیم پزشکی ما اقدام کنید.