شل شدن پیچ فک بعد از عمل جراحی ارتوگناتیک؛ راهکار رفع مشکل
فهرست مطالب
بعد از جراحی فک و صورت، شل شدن پیچ پروتز یا نگهدارنده‌ها یک مشکل نسبتا نادر ولی دردسر ساز است که می‌تواند نگران‌کننده باشد، تصور کنید به تازگی جراحی فک انجام داده‌اید، صدای تق‌تق یا یک کم درد را در ناحیه عمل حس می‌کنید.
ابتدا در مورد اینکه چرا مشکل شل شدن پیچ نگهدارنده فک و پروتز پیش می‌آید توضیحاتی ارائه می‌دهدیم، تا و در ادامه روش حل کردن آن را بررسی خواهیم کرد.
چرا پیچ فک بعد از جراحی شل می‌شود؟
در جراحی فک، پیچ‌های تیتانیومی که مقاومت بسیار بالایی دارند، برای نگه داشتن استخوان‌های فک بعد از برش‌های جراحی ارتوگناتیک یا عمل جراحی استئوتومی فک استفاده می‌شوند. اما گاهی این پیچ‌ها شل می‌شوند، چون نیرویی که اول به آن‌ها وارد شده است که به آن اصطلاحا پیش‌بار می‌گویند کم می‌شود.
مثلا وقتی استخوان و پیچ به مقدار کمی جابه‌جا می‌شوند، چیزی در حدود ۲ تا ۱۰ درصد از این نیرو کاسته می‌شود. چه مواردی باعث این فشار می‌شود؟
جویدن زیاد با فشار بالا
اگر عادت دارید با یک طرف فک غذا بجوید یا غذاهای سفت در سبد غذایی خود دارید، در صورت انجام این موارد فشار زیادی به پیچ وارد می‌کنید. این نیروها، به خصوص اگر به یک طرف فک بیشتر وارد شود، می‌تواند پیچ را لق کند.
مشکلات طراحی پلیت و پیچ به کار رفته در فک
پیچ‌های خیلی کوتاه یا پلیت‌هایی که درست طراحی نشدند، می‌توانند زیر فشار بالا خم شوند، مثلا در پروتزهای دندانی، اگر دندان مصنوعی یک مقدار بلندتر باشد که به آن کانتی‌لورینگ می‌گویند، پیچ شل می‌شود.
بستن نادرست
اگر جراح پیچ را خیلی شل یا خیلی سفت ببندد که به صورت دقیق باید بین ۳۰ تا ۳۵ نیوتن‌سانتی‌متر باشه، ممکن است پیچ از جای خود خارج شود یا حتی بشکند.
بنابراین یکی از مهمترین نکاتی که می‌بایست به آن دقت کنید انتخاب بهترین جراح فک و صورت در تهران است که تجربه و تخصص بالایی داشته باشد، تا با این انتخاب از پیامدهای اشتباه پیشگیری کرده باشید.
عوامل بیولوژیکی که باعث شل شدن پیچ فک می‌شوند
علاوه بر مسائل فنی، ممکن است اتفاقات بیولوژیکی در بدن شما صورت بگیرد که پلیت و پیچ‌ها را تحت تاثیر مستقیم خود قرار دهد، که در ادامه آن‌ها را بررسی خواهیم کرد:
عفونت دور پیچ
یکی از شایع‌ترین موارد عفونت در نواحی جراحی است، اگر بعد از عمل مسواک نزنید یا بهداشت دهان را رعایت نکنید و یا اگر از طرفی جراحی طولانی باشد، باکتری‌ها اطراف پیچ جمع می‌شوند و باعث ایجاد التهاب می‌شوند. این التهاب‌ها استخوان اطراف پیچ را ضعیف می‌کنند و پیچ لق می‌شود.
عفونت شدید لثه و دهان
گاهی عفونت دندان و دهانی به قدری پیش می‌رود که پیچ از لثه بیرون می‌زند، این حالت در یک سری بیمارها دیده شده است که مجبور می‌شوند پیچ را کامل خارج کنند. در صورتی که در عمل‌هایی که به نتایج آن‌ها طبیعی و با برنامه ریزی انجام می‌شود که تا آخر عمر نیازی به خارج کردن پیچ‌ها نیست.
اسکلت استخوانی ضعیف
اگر استخوان فک شما به خاطر سن بالا، سیگار کشیدن یا بیماری‌هایی مثل پوکی استخوان قوی نباشد، پیچ نمی‌تواند در جای درستی قرار بگیرد. این مشکل باعث می‌شود پیچ و استخوان با هم جوش نخورند به این عارضه که شایع هم می‌باشد عدم اوسئواینتگریشن می‌گویند.
به طور کلی عوامل شل شدن پیچ در فک به دو دسته مکانیکی و بیولوژیکی تقسیم می‌شوند، حتی در بعضی از موارد در بیماران با هم اتفاق می‌افتند و یک مشکل بزرگ‌تر ایجاد می‌کنند.
مثلا فشار زیاد روی پیچ می‌تواند یک شکاف کوچک ایجاد کند، بعد باکتری‌ها آن جا جمع شوند و عفونت را به وجود آورند.
نشانه شل شدن پیچ در فک بعد از عمل
اگر پیچ فک شل باشد، در ناحیه دهان و به خصوص فک ناترازی را به صورت ناخود آگاه حس خواهید کرد، در ادامه برخی از این نشانهها را بررسی می‌کنیم:
درد در ناحیه فک
یک حس درد خفیف در فک، مخصوصا زمانه که غذا می‌جوید یا حرف می‌زنید، این درد ممکن است کم باشد، ولی کم کم بدتر می‌شود، تا حد عدم تکلم آسان برسید. بهتر است پیش از آن که دچار درد شدید شوید به پزشک مراجعه کنید.
صدای کلیک یا تق‌تق
در این حالت وقتی فک را باز و بسته می‌کنید، انگار یک چیزی گیر کرده یا صدا می‌دهد، این معمولا یعنی پیچ یا پلیت یک مقدار تکان می‌خورد، در صورتی که در حالت طبیعی باید ثابت باشد.
تورم یا قرمزی
اگر اطراف محل جراحی فک قرمز باشد یا ورم کند، ممکن است عفونت داشته باشید، بعضی اوقات حتی یک کم چرک می‌بینید.
چه زمانی اوضاع شل شدن پیچ فک بدتر می‌شود؟
مواردی که در ادامه می‌بینید نشانه‌هایی است که وقتی آن‌ها را دیدید باید در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کنید، چون ممکن است آثار مخربی را در دهان شما ایجاد کند.
لقی فک
در این زمان حس می‌کنید فک شل شده یا دندان‌هایتان درست روی هم سوار نمی‌شوند که به آن مشکل بایت می‌گویند، عوارض آن؛ جویدن سخت می‌شود و حتی ممکن است غذا خوردن شما را اذیت کند.
پیچ بیرون‌زده
در موارد نادر، پیچ از لثه می‌زنه بیرون، که هم دردناکه هم خطر عفونت رو زیاد می‌کنه.
حساسیت یا درد عصبی
اگر پیچ به عصب‌های فک و صورت فشار بیاورد، ممکن است حس سوزش یا حساسیت به سرما و گرما پیدا کنید.
این علائم و نشانهها معمولا در 5 یا 6 ماه اول بعد از جراحی نمایان می‌شوند، ولی گاهی تا چند سال طول می‌کشد تا فیکس شوند.
تشخیص شل شدن پیچ
برای فهمیدن اینکه پیچ شل شده یا خیر، جراح ابتدا یک معاینه انجام می‌دهد و ورم فک را بررسی می‌کند، از شما سوال می‌پرسد که درد دارید یا صرفا حرکت فک غیر عادی است.
معمولا یک عکس رادیوگرافی مثل پانورامیک یا CBCT از شما می‌گیرند تا ببینند دور پیچ فضای خالی هست یا نه. این فضای خالی که اصطلاحا لوسنسی نام دارد را نشان می‌دهد که پیچ به درستی در استخوان جا گرفته یا نگرفته است.
روش درمان شل شدن پیچ پلیت فک
اگر عفونت باعث شل شدن پیچ شده باشد، ابتدا باید آن را کنترل کرد، معمولا یک دوره آنتی‌بیوتیک مثل آموکسی‌سیلین تجویز و گاهی محل جراحی را شست‌و شو می‌دهند تا باکتری‌ها از بین بروند. اگر عفونت شدیدتر باشد، ممکن است لازم باشد تعویض پیچ انجام شود.
اگر پیچ به خاطر فشار یا بستن بد شل شده باشد، گاهی می‌تواند با یک جراحی کوچک دوباره مشکل برطرف شود جراحی تحت عنوان ریفیکساسیون. در موارد بدتر، پیچ و پلیت را کامل عوض می‌کنند. اگر استخوان فک ضعیف شده باشد، یک تکه استخوان پیوند زده می‌شود تا محکم‌تر شود.
نقاهت در این حالت چقدر زمان می‌برد؟
جراحی‌های اصلاحی معمولا با بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند و ۴ تا ۶ هفته به طول می‌انجامد. روش‌های ساده‌تر مثل سفت کردن دوباره پیچ، بیشتر از ۹۰ درصد مواقع جواب می‌دهد، پس جای نگرانی نیست.
چطور از شل شدن پیچ فک پیشگیری کنیم؟
بهترین راه برای اینکه از شل شدن پیچ جلوگیری کنید، این است که موارد زیر را در نظر بگیرید و به ترتیب انجام دهید:
غذای نرم بخورید
حداقل ۴ تا ۸ هفته فقط غذای نرم مثل سوپ، پوره یا ماست بخورید، خوراکی سفت مثل آجیل یا ته‌دیگ یا چیزهایی شبیه به آن استفاده نکنید.
بهداشت دهان، دندان و صورت را جدی بگیرید
روزی دو بار با مسواک نرم مسواک بزنید و از دهان‌شویه ضدباکتری استفاده کنید، اگر سیگاری هستید تا چند هفته سیگار نکشید، چون استخوان را به شدت ضعیف می‌کند.
چک‌آپ فراموش نشه
هر ۳ تا ۶ ماه به جراح خود مراجعه کنید و طبق طرح درمان شخصی خودتان پیگیری پیشرفت عمل را انجام دهید تا مطمئن شوید همه‌چیز درست پیش می‌رود.
علت، تشخیص و درمان شل شدن پیچ فک بعد از عمل جراحی
شل شدن پیچ فک شاید یک کم ترسناک باشد، ولی اگر در زمان درست آن را تشخیص دهید معمولا خوب می‌شود. مهم‌تر از همه موارد این است که نشانهها را جدی بگیرید و با جراح مشورت کنید. برای دریافت مشاوره با ما در ارتباط باشید. برای دریافت خدمات تخصصی درمانی فک در کلینیک دکتر شهاب الدین عزیزی وارد این صفحه شوید.