تعویض مفصل فک؛ جایگزینی مفصل فکی با پروتز
اگر روش‌های درمانی آرتروسکوپی و آرتروسنتز، درد مفصل فکی، قفل شدن فک، باز شدن دهان با درد شدید، صدای تق تق فک، و دیگر مشکلات شما را رفع نکند، شما مستعد عمل جراحی تعویض مفصل فک و جایگزینی آن با پروتز هستید. گاهی اوقات دردها و ناهنجاری ساختاری به قدری شدید است که توصیه پزشک پروتز مفصل فک است. در ادامه تمامی اطلاعاتی که درباره این جراحی حساس و مهم نیاز است بدانید و جراحی فک را در اختیار شما قرار می‌دهیم.
چه موارد شایعی می‌تواند دلیل انجام جراحی یا جایگزینی مفصل فک باشد؟
شایع ترین دلایلی که باعث می‌شود دکتر جراح فک تصمیم به تعویض مفصل فکی بگیرد موارد زیر است:
- بیماری‌های رماتیسمی
- تحلیل پیش رونده
- تحلیل ایگلوپاتیک نوجوانی
اصلی‌ترین دلایل انجام جایگزینی مفصل فکی هستند.
پروتز مفصل فک توسط دکتر شهاب الدین عزیزی
در ادامه برخی دیگر از عوامل را بررسی می‌کنیم که در اولویت بعدی قرار می‌گیرند.
- قفل شدن مداوم فک و اختلال عملکرد
- فرسایش غضروف‌ها فکی به دلیل آرتروز که خود به دلیل ساختار غیرطبیعی ایجاد شده
- سندروم TMJ
- کیست یا توده‌های سرطانی که به مفاصل آسیب رسانده است یا عملکرد را مختل می کند
- آنکیلوز TMJ؛ باز نشدن دهان به اندازه طبیعی
- تومور کندیل؛ سرطانی که در انتهای استخوانا فک پایینی ایجاد می‌شود
- نکروز کندیل؛ بافت انتهای استخوان فک عملکرد طبیعی ندارد یا میمیرد
دلایل زیاد دیگری نیز وجود دارد، اما مهم‌ترین آن‌ها مواردی است که در قسمت بالا به آن اشاره کردیم. این موارد پرتکرارترین عوامل نیاز به جراحی پروتز فک یا تعویض مفصل فکی هستند. عمل تعویض مفصل فکی در شرایط ویژه پزشکی و توسط متخصص جراح فک و صورت انجام می‌شود.
پیش از پروتز مفصل فک چه روش‌هایی انجام می‌شود؟
برای اطلاع دقیق از فرآیند پروتز مفصل فک ابتدا لازم است با برخی از اصطلاحات و تعاریف آشنا شوید:
آرتروسکوپی مفصل فک: یک روش جراحی است که با ابزارهای باریک برای مشاهده دقیق نوع مشکل فک و درمان انجام می‌شود.
آرتروسنتز مفصل فک: با روش آرتروسکوپی انجام می‌شود و بیشتر با هدف خارج کردن مایع مفصلی است.
پزشک متخصص و جراح بعد از مشاهده و تشخیص عدم کارایی این دو روش در موارد حاد، تصمیم می‌گیرد مفصل دارای ناهنجاری را خارج و پروتز را جایگزین آن کند.
تعویض کدام مفصل فک؟
در عارضه‌های مفصلی که در ناحیه فک اتفاق می‌افتد، می‌تواند مفاصل مختلفی تحت تاثیر قرار بگیرند، که عمده‌ترین آن‌ها موارد زیر هستند:
- مفاصل فک بدون تحرک
- مفاصل فک کم تحرک
- مفاصل فکی حرکتی (مثل مفصل گیجگاهی فک یا همان TMJ؛ که در بیشتر موارد منظور از تعویض مفصل فک همین مفصل است.)
تعویض مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
مفصل گیجگاهی فک به واسطه دامنه حرکت و کارایی که در ناحیه فک و دهان دارد، ممکن است تحت عوامل متعددی دچار ناهنجاری مزمن شود. بنابراین همانطور که اشاره شد درصد بالایی از جراحی‌های تعویض مفصل برای جایگزینی این مورد انجام می‌شود.
اگر بخواهیم دقیق‌تر این فرآیند را بررسی کنیم، جایگزینی مفصل فک از طریق تعویض کندایل (بخش انتهای مفصل) و بخش فوسا (حفره جمجمه که کندایل در آن قرار می‌گیرد) انجام می‌شود.
میزان موفقیت در عمل جراحی تعویض مفاصل فک
جراحی تعویض مفصل فک به عنوان آخرین راه حل درمان شکلات و ناهنجاری‌های ناحیه فک و صورت در نظر گرفته می‌شود. با توجه به داده‌های موثق از منابع بین المللی مشکلاتی مانند درد، بهبود عملکرد دهان و فک و دیگر ضایعه‌ها احتمال درمان از 75 تا 87 درصد در نظر گرفته می‌شود.
طول عمر مفیدی پروتزی که به جای مفصل فک قرار می گیرد چقدر است؟
به طور کلی عوامل موثری در عمر مفید پروتزهایی که در فک استفاده می‌شود، وجود دارد، اما به طور میانگین 10 تا 20 سال پیش بینی می‌شود. اکثر مواد سازنده این پروتزها کبالت و کروم است، بنابراین نیاز به نگرانی درباره این پروتزها وجود ندارد. در کلینیک تخصصی جراحی فک دکتر شهاب الدین عزیزی مواد و آلیاژهای با دوام بالا و با کیفیت استفاده شده تا نگرانی شما در مورد بازگشت ناهنجاری به حداقل برسد.
فرآیند عمل تعویض مفصل فکی
آنچه که ریسک خطا در جراحی تعویض مفصل فک را به حداقل می‌رساند موارد زیر است:
CAD: طراحی وضعیت قبل و نتایج بعد از عمل
CAM: ساخت و مراحل جراحی به صورت گام به گام برای کاهش ریسک خطا
استفاده از روش‌های دیجیتالی و طراحی سه بعدی فک و مفصل‌های آن به جراح کمک می‌کند تا بهترین نتایج حاصل شود. کلینیک ما تجهیزات به روز و پیشرفته‌ای را دارد تا آنچه که انتظار دارید را به واقعیت تبدیل کند.
روند درمان و جراحی به چه صورت است؟
اولین قدم پروسه جایگزینی مفصل فکی، اطمینان از نیاز به این جراحی است. یعنی پزشک با معاینه و ویزیتی که انجام می‌دهد مطمئن می‌شود که تشخیص درستی را انجام داده است. وضعیت فک شما با توجه به مراحل زیر بررسی می‌شود:
MRI: بخش های کندایل، فوسا، وضعیت کلی مفصل با شفافیت بالا ارزیابی می‌شود
CT Scan: وضعیت استخوان و میزان آسیب به این بخش‌ها کنترل می‌شود
بعد از کنترل حالا نوبت به طراحی کامپیوتری است، آمچه که انتظار می‌رود به عنوان نتیجه جراحی دیده شود بر روی نمایشگر بارگزاری می‌شود و در اختیار پزشک قرار می‌گیرد.
آماده سازی روزها و هفته‌های پیش از عمل توسط تیم پزشکی، دکتر جراح مطابق با طرح درمان شخصی سازی شده به شما اعلام و توضیح داده می‌شود.
روز جراحی: برداشتن مفصل قبلی و تعویض انجام می‌شود.
مراقبت و دوران نقاهت: در این مرحله تیم پزشکی و دستیاران کلینیک ما در کنار شما هستند تا همه مراقبت‌هایی که پزشک برای شما در نظر گرفته شده به درستی و بدون نقص انجام شوند.
اگر چنانچه سوالاتی بعد از عمل پروتز فک برای شما پیش آمد یا اینکه اتفاقات ناگهانی رخ داد می‌تواند به صورت حضوری بعد از ایجاد هماهنگی به پزشک مراجعه کنید.
اگر جراحی به درستی پیش نرود چه خطراتی را ایجاد می کند؟
همانطور که می‌دانید مانند هر جراحی دیگری عمل تعویض مفصل فک نیز ممکن است عوارضی داشته باشد. این عوارض ممکن است موارد زیر باشد:
- عفونت در ناحیه صورت و گوش
- آسیب به اعصاب صورت
- هتروتوپیک بون؛ ساخته شدن بافت استخوانی که در شرایط طبیعی در بافت نرم وجود ندارد
در صورت ایجاد چنین مواردی ریویژن اتفاق می‌افتد، که اصطلاحا به معنای اصلاح ناهنجاری یا عوارضی است که بعد از عمل به وجود آمده.
هزینه جراحی تعویض مفصل فک
برای محاسبه هزینه عمل جراحی تعویض مفصل فک باید موارد مختلفی که بستگی به شرایط هر فرد دارد را بررسی کنیم. برای مثال داشتن یا نداشتن بیمه می‌تواند مبالغ را برای افراد مختلف متفاوت کند، اما موارد اصلی که بر پروتز مفصل فک تاثیر گذارند در قسمت زیر قرار داده شده است:
- پوشش بیمه‌ای (حتی نوع بیمه نیز مهم است)
- بیمارستانی که در آن جراحی را انجام می‌دهید
- نوع پروتز (آماده یا استاک، پروتزهای سفارشی که بر اساس طراحی سه بعدی در نظر گرفته می‌شود)
- مدت زمان بستری شدن در بیمارستان
- تصویربرداری
چه پروتزی در تعویض استفاده می شود؟
از معتبرترین نوع پروتزها می‌توان به Stryker، Zimmer Biomet اشاره کرد که در کلینیک ما نیز از آن‌ها استفاده می‌شود.
سوالات متداول در مورد روند جراحی تعویض مفصل فک
آیا بعد از جراحی درد فکم از بین میره؟
البته ممکن است هدف اصلی این نوع جراحی از بین بردن درد نباشد، اما یکی از نتایج آن نیز محسوب می‌َشود. تا چند هفته بعد از عمل ممکن است درد را احساس کنید اما با داروهایی که برای شما تجویز می‌شود، درد کاهش می‌یابد.
بعد از عمل میتونم دهانم رو به حالت طبیعی باز کنم؟ چقدر میتونم باز کنم؟
دامنه حرکتی دهان شما بعد از عمل به حالت طبیعی بازمی‌گردد و هدف ما این است تا به اندازه 40 میلی متر و یا بیشتر برسیم تا بتوانید به راحتی حرف بزنید و غذا بخورید.
آیا امکان برگشت مشکل یا نیاز به جراحی مجدد هست؟
امکان برگشت ناهنجاری‌ها کم است اما صفر نیست. با این نحال می‌توانیم بگوییم احتمال موفقیت خیلی بیشتر از ناهنجاری و مشکلات است پس نگران نباشید و در مقابل تلاش کنید توصیه‌های پزشک را مو به مو اجرا کنید.
آیا جای بخیه پیداست؟
برای دیده نشدن جای بخیه ها تمهیداتی در نظر گرفته شده، برای مثال در ناحیه‌های اطراف گوش و یا در کنار خطوط صورت انجام می‌شود که بعد از گذشت زمان کمرنگ تر نیز می‌شوند.
پروتز مفصل فک توسط دکتر شهاب الدین عزیزی
کلینیک ما با بهره‌مندی از بهترین دکتر جراح تعویض مفصل فک در ایران، آقای دکتر شهاب الدین عزیزی می‌تواند فرصت مناسبی برای رفع مشکلات و ناهنجاری فکی را فراهم کند. برای دریافت مشاوره برای پروتز مفصل فک می‌توانید از طریق نوبت دهی و یا تماس با تیم ما در کلینیک اقدام کنید.